ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΨΩΦΙΔΑ (9)

ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ «Εθνικά»

Ο λόγιος, λεξικογράφος και γραμματικός Στέφανος Βυζάντιος ήκμασε μεταξύ 538 και 573 μ.Χ. Βασισμένος στο υλικό προγενέστερων ιστορικών, γεωγραφικών και άλλων έργων του Ηροδότου, του Εκαταίου, του Πολυβίου, του Παυσανία κ.α., συνέγραψε το γεωγραφικό λεξικό αρχαίων πόλεων, λαών, φυλών και τοπωνυμίων «Εθνικά», που αποτελείται από 60 βιβλία και του οποίου επιτομή έσωσε ο γραμματικός Ερμόλαος.

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

280. Ερύμανθος, όρος και ποταμός. «η κατά Τηύγετον περιμήκετον ή Ερύμανθον». Εν τούτοις τοις όρεσι λέων ου γεννάται. Όθεν Όμηρος περί της Αρτέμιδος φησί «τερπομένη κάπροισι και ωκείης ελάφοισι» και ου λέουσι. Το εθνικόν Ερυμάνθιος, και θηλυκόν Ερυμανθίς, ως Βοιωτός Βοιωτίς. Έστι και ουδέτερον Ερυμάνθιον.

663. Φήγεια, πόλις Αρκαδίας, από Φηγέως βασιλέως, ως Χάραξ «Ελληνικών δ΄». Φηγεύς δ’ ο αδερφός του Φορωνέως έκτισε πόλιν Φήγειαν, η πριν Ερύμανθος εκαλείτο, ύστερον δε Ψωφίς ωνομάσθη, ως ερούμεν, από της μητρός…..οι πολίται Φηγείς.

704. Ψωφίς, πόλις Αρκαδίας. Κέκληται από Ψώφιδος του Λυκάονος, υφ’ ου φασί το παλαιόν εκτίσθαι αυτήν, ή από Ψωφίδος της Έρυκος θυγατρός. Έστι και ετέρα πόλις Ψωφίς Ακαρνανίας, η παλαιά λεγομένη…. Έστι και τρίτη της Αχαΐας. Ο πολίτης ώφειλεν είναι Ψωφίτης, τω τύπω των εις ις ληγόντων. Αλλά γέγονεν από της γενικής, ως της Αρκάδος Αρκάδιος και της Αυλίδος Αυλίδιος, ούτω Ψωφίδος Ψωφίδιος.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

280. Ερύμανθος, όρος και ποταμός. «Ή στον Ταΰγετο περιδιάβαινε ή στον Ερύμανθο». Σε αυτά τα βουνά δεν γεννιέται λιοντάρι. Γι’ αυτό ο Όμηρος λέει για την Άρτεμη «ευχαριστιέται με αγριόχοιρους και γοργά ελάφια» και όχι με λιοντάρια. Το εθνικό (όνομα) είναι Ερυμάνθιος και το θηλυκό Ερυμανθίς, όπως Βοιωτός -  Βοιωτίς. Υπάρχει και ουδέτερο Ερυμάνθιο.

663. Φήγεια, πόλη της Αρκαδίας, από τον βασιλιά Φηγέα, όπως αναφέρει ο Χάραξ στον δ΄ τόμο των «Ελληνικών». Ο Φηγέας, λοιπόν, ο αδερφός του Φορωνέα, ίδρυσε την πόλη Φήγεια, η οποία προηγουμένως αποκαλούνταν Ερύμανθος, και έπειτα ονομάστηκε Ψωφίς, όπως θα πούμε (παρακάτω), από την μητέρα…. Οι πολίτες (ονομάζονταν) Φηγείς.

704. Ψωφίς, πόλη της Αρκαδίας. Πήρε το όνομά της από τον Ψώφι, τον γιο του Λυκάονα, από τον οποίο λένε ότι αυτή ιδρύθηκε παλιά, ή από την Ψωφίδα, την κόρη του Έρυκα. Υπάρχει και άλλη πόλη Ψωφίδα της Ακαρνανίας, που παλιά λεγόταν… Υπάρχει  και τρίτη της Αχαΐας. Ο πολίτης ώφειλε να ονομάζεται Ψωφίτης, σύμφωνα με τον τύπο αυτών που λήγουν σε ις. Ωστόσο, (ο τύπος) δημιουργήθηκε από την γενική, όπως (από την γενική) Αρκάδος Αρκάδιος και (από την γενική) Αυλίδος Αυλίδιος, έτσι και (από την γενική) Ψωφίδος Ψωφίδιος. 

ΑΜΚΕ Ερύμανθος

Γ' Σεπτεμβρίου 69

104 33 Αθήνα

Email: erymanthos2@gmail.com
        τηλ:  210 8813760

         2108813761