Η Αρχαία Ψωφίδα και η "πανάκεια"

Η «πανάκεια» στην Αρχαία Ψωφίδα

Ο Θεόφραστος αποκαλείται «πατέρας της βοτανικής», γιατί η προσφορά του προς την επιστήμη είναι μεγάλη καθώς έγκειται στην μελέτη των παρατηρήσεων που έκανε το συνεργείο των φυτολόγων και ζωολόγων που συνόδευσαν τον Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία του. Στο βιβλίο του «Περί φυτών ιστορίαι» Παρ. 9,15,4-7 (Φαρμακώδεις τόποι) αναφέρεται ότι γύρω από τα περίχωρα της Αρχαίας Ψωφίδας και σε πετρώδη μέρη φύτρωνε σε μεγάλες ποσότητες και σε αρίστη ποιότητα το θεραπευτικό χόρτο «πανάκεια»  που χρησίμευε για όλες τις ασθένειες (Η δε πανάκεια γίνεται κατά το πετραίον περί Ψωφίδα και πλείστη και αρίστη). Κατά τον Διοσκουρίδη το ιερό αυτό φυτό στην Ψωφίδα-Τριπόταμα (στα σύνορα των τριών νομών Αχαΐας, Ηλείας, Αρκαδίας) το καλλιεργούσαν και σαν κηπευτικό λάχανο και γινόταν εξαγωγή του σε άλλες χώρες, επεξεργασμένο σε γαλακτώδη χυμό. Από τις σχετικές αναφορές μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η πόλη διέθετε μια από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες της κλασικής αρχαιότητας.

Η «πανάκεια» ήταν κατάλληλη για θεραπεία αλγημάτων, οιδημάτων, εμπνευματώσεων (φουσκωμάτων), διευκόλυνε την πέψη και εξουδετέρωνε τα υγρά τα επιπολάζοντα στο στομάχι. Το σπέρμα και η ρίζα της είχαν δύναμη θερμαντική και πεπτική. Η ρίζα ήταν αρωματική, αρτυματική και φαρμακευτική.

Ακόμη και σήμερα, κάθε ιδεατό φάρμακο, για το οποίο επικρατεί η αντίληψη ότι θεραπεύει κάθε νόσο σωματική, οργανική ή ψυχική, ονομάζεται «πανάκεια», καθώς αυτό οφείλεται στην πανάρχαια ανθρώπινη έφεση της αναζήτησης ενός μόνου φαρμάκου που να θεραπεύει τα πάντα. Η αντίληψη αυτή συνεχίζει να εφαρμόζεται από πρακτικούς γιατρούς. Μέχρι σήμερα ούτε η εμπειρία ούτε η επιστήμη έχει φθάσει στο επίτευγμα της «πανάκειας». Ως «πανάκειες» δεν πρέπει να νοούνται κάποια γενικά φάρμακα όπως τα συμπτωματικά (π.χ. η ασπιρίνη) ή τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος. Συνεκδοχικά «πανάκεια» καλείται και κάθε προσωρινή λύση ή λήψη μέτρων επί πολλαπλών προβλημάτων.

ΑΜΚΕ Ερύμανθος

Γ' Σεπτεμβρίου 69

104 33 Αθήνα

Email:erymanthos2@gmail.com
τηλ:  210 8813760

         2108813761