Ερύμανθος Κοινωφελής Εργασία: Τα Χωριά Νότια Του Ερυμάνθου:Αγράμπελα

Αγράμπελα - Πλατανίτσα

https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash4/1979_1051416815725_4417_n.jpg

Ανάμεσα στις επιβλητικές και μεγαλόπρεπες βουνοκορφές του αγέραστου Ολωνού, στην ευρύχωρη και τραχιά χαράδρα που σχηματίζεται από την προέκταση του Ερύμανθου, Ψηλές Κορφές, στη μια μεριά και του Αστρά ή Αστερίω να είναι στην άλλη, κυλάει ορμητικά τα νερά του ο ποταμός Ερύμανθος. Έχει τις πηγές του στις νότιες πλαγιές του Ολωνού και οι χείμαρροι που σχηματίζονται κατεβαίνουν ορμητικοί από τα χωριά Πλατανίτσα (Γερμοτσάνι), Αγράμπελα (Πορετσό), Πλάκα (Μορόχοβα), Αστράς (Νουσά) και ενώνονται στα Τριπόταμα με τον Αροάνιο και τον Σειραίο. Μέσα στη χαράδρα αυτή, δέκα χιλιόμετρα από τα Τριπόταμα βρίσκονται τ’ Αγράμπελα και τρία χιλιόμετρα μετά η Πλατανίτσα. Χτισμένα από τα χρόνια τα παλιά, τ’ Αγράμπελα στην ελατόφυτη πλαγιά του Ερυμάνθου, σε υψομ. 820 μ. και η Πλατανίτσα σε υψόμ. 940 μ., φαντάζουν εξώκοσμα και μυστηριακά. Οι δύο αυτοί οικισμοί μαζί αποτελούν το Δημοτικό Διαμέρισμα Αγραμπέλων, που ανήκει στο Δήμο Καλαβρύτων.

https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash4/1979_1051416495717_2233_n.jpg

Η κτηματική περιφέρεια των δύο χωριών είναι 25.000 στρέμματα, από τα οποία 1.200 στρέμματα είναι γεωργική γη, 6.400 στρέμματα βοσκότοποι και τα υπόλοιπα δασικές εκτάσεις. Οι ρεματιές τους κατάφυτες από αγράμπελες και πλατάνια έδωσαν την νεότερη ονομασία σ’αυτούς τους οικισμούς, από Πορετσό σε Αγράμπελα και από Γερμοτσάνι σε Πλατανίτσα. Η ιστορία των δύο αυτών οικισμών χάνεται στα βάθη των αιώνων, πότε όμως ιδρύθηκαν δεν έχει εξακριβωθεί. Πιστεύεται δε σύμφωνα με τα λεγόμενα του μητροπολίτου Ηλείας Αντώνιου, ότι ο οικισμός του Πορετσού ιδρύθηκε τον ΙΔ΄αιώνα. Η τοπική όμως παράδοση αναφέρει ότι το χωριό ιδρύθηκε κατά τον Ι΄ αιώνα από Έλληνες που ήρθαν με τα ποίμνιά τους, από τα νότια - νοτιοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου εξαναγκασμένοι από τους πειρατές.

https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-snc6/9229_1231085547331_5913777_n.jpg

Το Χρονικό του Μορέως, στίχοι 5686 - 5687 αναφέρει: “Στα όρη επροσφύγασιν και σ’ υψηλά, βουνά βουλή να πήρανε νομού το πως θέλουν διάξει”. Όμως τα διάφορα κατά καιρούς ευρήματα, (ειδώλια, νομίσματα κ.α.), μαρτυρούν ότι ο χώρος αυτός είχε κατοικηθεί πολύ παλαιότερα, δίχως βέβαια να γνωρίζουμε επακριβώς το πότε. Στην αρχαιότητα η περιοχή αυτή ανήκε στην Αζανία και αποτελούσε μέρος της πόλης - κράτους της αρχαίας Ψωφίδας. Στη Φράγκικη περίοδο υπαγόταν στο πριγκιπάτο της Αχαΐας και τους Βιλλαρδουΐνους. Στην Ενετοκρατία υπαγόταν στο (territorio) διοικητικό διαμέρισμα της Γαστούνης. Κατά δε την Τουρκοκρατία ανήκε στον καζάτης Γαστούνης και τους Λαλαίους αγάδες. Τα χωριά Πορετσό και Γερμοτσάνι, αναφέρονται και στην μεγάλη απογραφή “Γριμάνη” που έγινε από τους Ενετούς το έτος 1700, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Πελοπόννησο.

https://fbcdn-sphotos-g-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash4/1969_1056776869723_7360_n.jpg

Το έτος 1912 το Πορετσό αποτέλεσε ομώνυμη κοινότητα στην οποία υπαγόταν και ο οικισμός Γερμοτσάνι, όπου και οι δύο αυτοί συνοικισμοί ήταν δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λαμπείας (μέχρι το 1912). Αργότερα μετονομάσθηκε σε κοινότητα Αγραμπέλων και παρέμεινε σαν έδρα ο οικισμός Αγραμπέλων μέχρι το έτος 1991. Σήμερα τα Αγράμπελα και η Πλατανίτσα αποτελούν Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Καλαβρύτων, με έδρα τα Καλάβρυτα.

Τα δύο χωριά, χτισμένα στις άγριες κι απάτητες ρεματιές του Ολωνού, στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς ήταν το καταφύγιο της κλεφτουριάς, που με την παρουσία τους θέριευαν την αποσταμένη ελπίδα του γένους μας για λευτεριά, όπως μας περιγράφουν οι πιο κάτω στίχοι:

“Διψάν οι κάμποι για νερό και τα βουνά για χιόνια τη δίψα πού χει κι Ολωνός για τους παλιούς τους κλέφτες. Φτιάνουν οι κάμποι μια γραφή τη στέλνουν τ’ Αναγνώστη. Μην είδες κλέφτες πουθενά, τον καπετάν Αργύρη; Κείνον το Μάη εδώ ήτανε κι ούλον τον Αλωνάρη και τον δεκαπενταύγουστο της Παναγιάς Περνώντας και τον ανήφορο 'κα με του Πορετσού τις ράχες”.

Κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα του έθνους το 1821 και τα δύο αυτά χωριά είχαν την δική τους ξεχωριστή συμμετοχή στον αγώνα. Από τα μητρώα αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης καταγράφουμε μεταξύ των άλλων, το Γιάννη Πορετσάνο και Αναγνώστη Τριανταφυλλόπουλο από το Πορετσό και τους αγωνιστές Λαγό Αθανάσιο, Μπράμο Πανάγο και Μπαλκάμο Παναγιώτη από το Γερμοτσάνι, που συμμετείχαν στις μάχες του Πουρναροκάστρου, του Λάλα, στο Πούσι, στο Λεβίδι, στην πολιορκία των Πατρών και αλλού.

Ιστορικά - Θρησκευτικά Μνημεία

Μονή Πορετσού

http://sphotos-d.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/38872_418121464613_133653_n.jpg

Το γραφικό μοναστήρι του Πορετσού, που είναι αφιερωμένο στην Παναγία την Πορετζιώτισα, είναι χτισμένο σε μια απ΄ τις πιο όμορφες αλλά και πιο τραχιές γωνιές της Πελοποννήσου. Σκαρφαλωμένο σε απόκρημνο βράχο σε υψόμετρο πάνω από 1.100 μ, ορθώνεται σαν κάστρο στη χαράδρα του Ερύμανθου ανάμεσα στα χωριά Πορετσό, Μορόχοβα και Γερμοτσάνι.

Κρυμμένο από τα μάτια του κόσμου, επιβλητικό κι από κόσμο, διατηρεί καθάρια κι αναλλοίωτη την παλιά του μορφή. Σε κάποιες άλλες εποχές η επίσκεψη στο μοναστήρι και η ανάβαση ήταν επίπονη και κουραστική. Σήμερα όμως ο δρόμος φτάνει μέχρι τον περίγυρό του. Η ιστορία της ίδρυσης της μονής χάνεται στην αχλύ του χρόνου. Ο μητροπολίτης Αντώνιος οριοθετεί την ίδρυσή της περί του Ι΄αιώνα από τον Όσιο Λουκά, που την εποχή εκείνη μαθήτευε κοντά στην Πάτρα. Άλλοι ερευνητές λένε πως ιδρύθηκε από τον Όσιο Μελέτιο του ΙΑ΄ αιώνα.

Το μοναστήρι είναι φτωχό σε κειμήλια και ιερά σκεύη, καθότι λεηλατήθηκε, κυρίως από τους Γερμανούς. Διαθέτει μόνο μερικά χειρόγραφα σε μεμβράνη από το 1698 και εντεύθεν. Ακόμα και η κτηματική περιουσία του μοναστηριού δεν είναι πολύ μεγάλη. Σημαντικό όμως κεφάλαιο για το μοναστήρι αποτελούν οι ανεκτίμητης τέχνης τοιχογραφίες του ναού, που αγιογραφήθηκαν το έτος 1608 από τους αδελφούς Γεώργιο και Δημήτριο Μόσχο, όταν επίσκοπος Ωλένης ήταν ο Θεόδουλος.

http://sphotos-e.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/24913_325220939613_1879977_n.jpg

Το μοναστήρι Πορετσού, από τα χρόνια τα παλιά υπήρξε το προπύργιο του χριστιανισμού και το καταφύγιο του Ελληνισμού στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς, αλλά και πολλών Ελλήνων αγωνιστών κατά τον εμφύλιο μετά την απελευθέρωση του 1821.

Εδώ κρίνεται σκόπιμο να τονίσουμε ότι είναι χρέος όλων να προβάλουν το ιερό τούτο μοναστήρι και να το προστατεύσουν με την αγάπη τους, γιατί όντως είναι το ιερό στολίδι και το “αγλάισμα” της χαράδρας του Ερύμανθου, καθώς και ένα από τα λίγα και αξιόλογα βυζαντινά μνημεία της περιοχής. Θα πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι το μοναστήρι ανήκει εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Ηλείας και είναι μετόχι της Άνω Ι.Μονής Δίβρης.

Επίσης, Στο πρόγραμμα Δημοσίων επενδύσεων 2003 του Υπ.Ανάπτυξης - Γενικής Γραμματείας τουρισμού έχει ενταχθεί το πιο πάνω έργο με σκοπό την μετατροπή της μονής Παναγιάς του Πορετσού σε ξενώνα προσκυνηματικού τουρισμού.

Ναοί

Ο Ναός Αγίου Δημητρίου Αγραμπέλων είναι ένα παλαιό κτίσμα που φημίζεται για τις θαυμάσιες αγιογραφίες του, έργο των αδελφών Δημητρίου και Γεωργίου Μόσχου των αρχών του 1600 με δαπάνη του άρχοντα του Πορετσού Σπήλιου Κοκλώνη. Ο ναός του Αγίου Δημητρίου αγιογραφήθηκε λίγο μετά την αγιογράφηση της μονής Πορετσού, από τους ίδιους, όπως προαναφέρθηκε, αγιογράφους.

Ο Ναός της Αγίας Βαρβάρας κτίσθηκε το 1716. Παρουσιάζει αξιόλογο ενδιαφέρον τόσο ο ναός, αλλά κυρίως το Καμπαναριό, που είναι ένα αξιόλογο έργο τέχνης.

Το “Γεφύρι του Κοκλώνη”

ή “Πετρογέφυρα”

Το “γεφύρι του Κοκλώνη” που ενώνει το Πορετσό με την Μορόχοβα (Πλάκα), είναι ένα παλιό πέτρινο γεφύρι, που συνδέεται με πολλούς θρύλους, οι οποίοι μας συγκινούν και μας γοητεύουν. Η παράδοση μας λέει ότι η πέτρινη αυτή γέφυρα μαζί με το μοναστήρι και τον Άγιο Δημήτριο χρηματοδοτήθηκαν από τον Αγά της Τρίπολης, ο οποίος ξεπλήρωσε έτσι την υποχρέωσή του στον εκ Πορετσού καταγόμενο Κοκλώνη, διότι του είχε σώσει τη ζωή, όταν νεαρός είχε βρεθεί διωκόμενος από τους Έλληνες στο Πορετσό. Ευαίσθητος άνθρωπος ο Κοκλώνης, δεν ήθελε να θανατωθεί ο νεαρός Τούρκος και τον έκρυψε στο σπίτι του. Η σύζυγος του Κοκλώνη προσπαθούσε να τον πείσει να παραδώσει τον Τούρκο στους Έλληνες, αλλά αυτός αρνούμενος απαντούσε: “Γυναίκα κάνε το καλό και ρίξτο στο γιαλό”. Ο Τούρκος άκουγε τον Κοκλώνη και για να τον ευχαριστήσει, όταν μετά από χρόνια έγινε διοικητής του Μοριά, πήγε στο Πορετσό, θύμισε στον Κοκλώνη ότι αυτός είναι που του έσωσε τη ζωή και του ζήτησε να του πει τι θα ήθελε να του προσφέρει. Ο Κοκλώνης δεν ζήτησε πλούτο και παράδες από τον Τούρκο, παρά την κατασκευή των παραπάνω μνημείων.

Σήμερα η πρόσβαση γίνεται από άλλο πιο σύγχρονο γεφύρι που κατασκευάσθηκε πριν μερικά χρόνια.

https://fbcdn-sphotos-g-a.akamaihd.net/hphotos-ak-snc6/228472_1046092682625_4682_n.jpg

ΠΟΛ/ΚΟΣ & ΕΞΟΡΑΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΡΑΜΠΕΛΩΝ

"Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ"

Ο εκπολιτιστικός σύλλογος «Ο Άγιος Δημήτριος» δραστηριοποιείται δυναμικά και οργανώνει εκδηλώσεις που αναδεικνύουν το πνεύμα και την ποιότητα της περιοχής, διατηρώντας την παραδοσιακή ταυτότητα παρουσιάζει αξιόλογο έργο και αποτελεί μία από τις κοιτίδες πολιτιστικής ανάπτυξης του τόπου. Σημερινός πρόεδρος του συλλόγου είναι ο κ. Π. Παναγιωτόπουλος.

Τέλος, στα Αγράμπελα έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια ομάδα μπάσκετ η οποία παίρνει μέρος κάθε χρόνο σε τουρνουά που διοργανώνουν οι σύλλογοι των χωριών της περιοχής και έχουν κατακτήσει το κύπελλο αρκετές χρονιές.