Ιστορική Μονή των Αγίων Θεοδώρων (Ανάσταση Καλαβρύτων)

Ιστορική Μονή των Αγίων Θεοδώρων

Η ιστορική ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται πλησίον του Δημ. Διαμερίσματος Ανάστασης, φωλιασμένη σε μια πλαγιά του βουνού Ζέμπι, που αποτελεί τμήμα της οροσειράς του μυθικού Ερύμανθου, σε υψόμετρο 1050 περίπου μέτρα.

Η αρχική ίδρυση του μοναστηριού δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί με τα υπάρχοντα στοιχεία επακριβώς, σύμφωνα όμως με ενδείξεις, συμπεράσματα και διάφορα ευρήματα, πρέπει να τοποθετηθεί γύρω στο 1000-1100 μ.Χ. Το συμπέρασμα αυτό υπονοεί με κάποιες επιφυλάξεις και ο ακούραστος ιστοριοδίφης, αείμνηστος πρωθιερέας π. Νικόλαος Παπαδόπουλος, στο βιβλίο του "Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Δροβολοβού", σελ. 31-32, έκδ. 1969, για την προαναφερόμενη σπηλαιώδη Μονή του Δροβολοβού, γιατί εκείνη την εποχή ο όσιος Μελέτιος ίδρυσε πολλά μοναστήρια στην περιοχή μας. Βάσει των ιστορικών είναι επίσης γνωστό, ότι υπάρχουν προχριστιανικά λατρευτικά σπήλαια, τα οποία αργότερα μετατράπηκαν σε χριστιανικούς ναούς ή μοναστήρια. Τέτοια έχουμε πολλά στην Επαρχία Καλαβρύτων, Μ. Σπηλαίου, Παναγίας Δροβολοβού κ.λπ.

 

Συγκεκριμένα, στη γύρω περιοχή των Αγίων Θεοδώρων, υπάρχουν δυο τέτοια σπήλαια. Το ένα βρίσκεται κάτω από τη Μονή στους Κήπους, όπου σ' αυτό τιμόταν η Αγία Παρασκευή (παλαιότερα βρέθηκαν και κάποια στοιχεία που μαρτυρούσαν την ύπαρξη ναού εντός του σπηλαίου), ενώ το άλλο σπήλαιο βρίσκεται Β.Α της Μονής πάνω απ' το δημόσιο δρόμο που οδηγεί σ' αυτήν. Τούτο το Σπήλαιο εικάζεται ότι ήταν το πρώτο Ασκητήριο των Μοναχών εκείνων, που πρωτοΐδρυσαν τη Μονή και πιθανότατα τιμόταν στη μνήμη των Αγίων Θεοδώρων.

Στη Μονή των Αγίων Θεοδώρων περιήλθαν τα κειμήλια και τα ιερά λείψανα από τη διαλυμένη Μονή της Αγίας Παρασκευής Βάχλιας Αρκαδίας κατά το έτος 1835, με το περιβόητο Βαβαυαρικό διάταγμα, όπου έκλεισαν όσα μοναστήρια είχαν κάτω από πέντε μοναχούς. Φαίνεται λοιπόν, πως το ότι στους Αγίους Θεοδώρους τιμόταν και η Αγία Παρασκευή, αποτελούσε συνδετικό κρίκο για τα δυο μοναστήρια.

 

Ένα άλλο στοιχείο που προστίθεται στην άποψη ότι η αρχική ίδρυση της Μονής τοποθετείται γύρω στο 1000-1100 μ.Χ., είναι η ύπαρξη ενός αιωνόβιου πλατάνου δίπλα στην πηγή που βρίσκεται προ των πυλών της. Οι ειδικοί καθορίζουν την ηλικία του στα 900 και πλέον χρόνια, οπότε αναγόμαστε στην ανωτέρω άποψη. Ακολούθως γνώρισε στάδια ερήμωσης και ολικής καταστροφής από άγνωστη σε μας αιτία.

Άγιοι Θεόδωροι

Το σημερινό Μοναστήρι ιδρύθηκε το έτος 1724 από τον Αγριδιώτη μοναχό Συμεών. Αυτό μαρτυρείται από τους Κώδικες της Μονής αλλά και από μια επιγραφή που βρίσκεται πάνω από τη είσοδο του καθολικού ναού και γράφει τα εξής: "Ο Ναός ούτος του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τύρωνος και Θεοδώρου του στρατηλάτου έχοντας καιρόν ήταν εριμομένον παντελός την δε ετίαν της εριμόσεως ουδείς γηνόσκι. Του δε θεού θέλοντος εις τους εσχάτους καιρούς ανεγέρθη εις Βαράθρου ως ευδόκισεν ο Θεός εν ετ. 1724 Μαΐου 27 άρχησεν η ανακαίνησις του μοναστηριού συνδρομίτου οσιατά του ενμωναχής κυρίου σιμεών απόχωρίον αγρίδι..." (Η μεταφορά της επιγραφής σ' αυτές τις σελίδες έγινε ως έχει με την παράλειψη μόνο του τονικού συστήματος, λόγω του μονωτικού συστήματος γραφής των τυπογραφείων.)

Μεγάλη ήταν η προσφορά του μοναστηριού στην ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου των κατοίκων της περιοχής, στα δύσκολα εκείνα χρόνια της σκλαβιάς. Μεγαλύτερη όμως ήταν η προσφορά του και η συμμετοχή του με διάφορους τρόπους στους αγώνες για απελευθέρωση της πατρίδας μας.

Πηγές στο μοναστήρι

Το ιστορικό τούτο μοναστήρι είχε καταστεί κέντρο οργάνωσης της εξέγερσης στην περιοχή λίγο πριν την επανάσταση του 1821. Τρόφιμα και άλλα υλικά αγαθά και σκεύη έστελναν οι μοναχοί όπου τους ζητείτο, σύμφωνα με σημειώματα και αλληλογραφίες οπλαρχηγών της περιοχής που σώζονται στο αρχείο της μονής. Όμως και οι ίδιοι οι μοναχοί έλαβαν μέρος στον αγώνα. Μάλιστα μια ολόκληρη χορεία μοναχών τιμήθηκε με "αριστεία" και διπλώματα για την προσφορά τους στον απελευθερωτικό αγώνα.

Δυστυχώς όμως η ιστορία του μοναστηριού και η φήμη δεν αξιοποιήθηκαν όπως έπρεπε, και τούτο κατά τη γνώμη μας, γιατί βρίσκεται κοντά στα άλλα δυο ιστορικά μοναστήρια της επαρχίας μας, εκείνα της Αγίας Λαύρας και του Μεγάλου Σπηλαίου. Το έτος 1904 επισκέφθηκε την Μονή Αγίων Θεοδώρων ο Βυζαντινολόγος καθηγητής Ν. Βέης, ο οποίος κατέγραψε και συνέταξε τους χειρόγραφους κώδικές της, τους οποίους αργότερα κατά το έτος 1931 συμπλήρωσε ο αείμνηστος ιστοριοδίφης πρωθιερέας π. Νικόλαος Παπαδόπουλος.

Μοναστήρι Αγίων Θεοδώρων

Το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων από τα πολλά δοσίματα και τις άλλες δυσκολίες αντιμετώπισε πολλά προβλήματα κατά καιρούς, πάντα όμως κατάφερνε να επιβιώνει. Στην παρακμή του συνέβαλε και η άγρια δολοφονία του ηγουμένου π. Παρθένιου Μαντά στις 18 Δεκεμβρίου 1973 από τους ληστές που πήραν τα κειμήλια της Μονής. Έκτοτε το μοναστήρι έκλεισε για κάποια χρόνια ενώ για κάποια διαστήματα λειτούργησε και γνώρισε κάποιες αναλαμπές. Συγκεκριμένα: Λίγα χρόνια μετά τη δολοφονία του προαναφερόμενου ηγουμένου, ανέλαβε το μοναστήρι ο από το Δρυμό (Μοστίτσι) καταγόμενος π. Νικόδημος Παπαγιαννόπουλος, ο οποίος ενέργησε και το μοναστήρι συνδέθηκε με δρόμο αμαξωτό. Όμως μετά το θάνατό του από τη επάρατο νόσο λίγο αργότερα, έκλεισε και πάλι. Κατόπιν και για λίγα χρόνια λειτούργησε σαν γυναικείο μοναστήρι. Ύστερα η Μονή πέρασε στα χέρια του ηγουμένου π. Γεωργίου Μαραγκού από το Αγρίδι. Ο π. Γεώργιος Μαραγκός είχε δώσει όλη την υλική και ηθική ικμάδα του και είχε αναδείξει πράγματι και πάλι το μοναστήρι. Μετά τον θάνατο του π. Γεωργίου  Μαραγκού πλέον λειτουργεί και πάλι σαν γυναικείο μοναστήρι, όπου οι μοναχές περιποιούνται τον χώρο του μοναστηριού και ασχολούνται με την καλλιέργεια κηπευτικών προϊόντων. 

Κήπος μοναστηριού

Στη Μονή υπάρχουν :

1) ένα Ευαγγέλιο ΙΗ΄αιώνα με ασημοστόλιστο κάλυμμα,

2) μερικά λειτουργικά βιβλία μεγάλης παλαιότητας,

3) δύο εικόνες των Αγ. Θεοδώρων και της Παναγίας. Η πρώτη φέρει χρονολογία 1769 και απεικονίζονται με στρατιωτικές στολές. Η δεύτερη είναι αχρονολόγητη και γύρω της εικονίζονται οι 24 οίκοι δηλαδή σκηνές από την ζωή της Θεοτόκου.

Πανάκεια

 

 

Το Μετόχι των Αγίων Θεοδώρων στη Σέλιτσα

Ένα άλλο σπουδαίο κεφάλαιο για τους Αγίους Θεοδώρους είναι το Μετόχι στην περιοχή Σέλιτσα μεταξύ Καμενιάνων - Λειβαρτζίου - Αγριδίου. Το Μετόχι αυτό αποκτήθηκε το έτος 1724 παράλληλα με την ανασυγκρότηση της Μονής. Το Μετόχι αυτό ακόμη είχε συνδέσει το ιστορικό μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων με την μεγάλη οικογένεια των Κολοκοτρωναίων. Σύμφωνα με ιδιόχειρη επιστολή του Ιων. Θεοδ. Κολοκοτρώνη του επονομαζόμενου Γενναίου, 21-8-1826 έγραφε τα εξής:

"Προς άπαντας τους διαβαίνοντας εκ της μονής Αγίων Θεοδώρων πολιτικούς τε και στρατιωτικούς χαίρεσθε. Επειδή και το μαγαζί εις τους Αγίους Θεοδώρους είναι ενοικιασμένο παρ' εμού και έχω τα γεννήματά μου μέσα σ' αυτό, παρακαλείσθε άπαντες να μένει απείραγον εις το παραμικρόν. Επειδή εκ του εναντίον εννοείται το πειράξει εις βάρος του".

Τη 21 Αυγούστου 1826                                  Ο πατριώτης

Εν Άστρει                                       Ιωάν. Θου. Κολοκοτρώνης

Κρίνεται σκόπιμη η ανάδειξη αυτού του ιστορικού μνημείου από τους φορείς της περιοχής μας και το επίσημο κράτος.

ΑΜΚΕ Ερύμανθος

Γ' Σεπτεμβρίου 69

104 33 Αθήνα

Email:erymanthos2@gmail.com
τηλ:  210 8813760

         2108813761